Visie op het hart van het Binnenveld

Weidevogels horen bij het Binnenveld. Ze komen er veel voor, elk voorjaar genieten mensen er volop van. Juist op de agrarische gronden en de natuurdelen langs de Grift waarop volgens de plannen binnenkort ander beheer komt zitten de meeste weidevogels. Het belang van het Binnenveld voor de weidevogels is in beeld gebracht met de film “Weidevogels in het Binnenveld”. De cijfers (zie hoofdstuk 2) onderstrepen dit belang. We delen graag onze visie ook met bestuurders en planologen in de regio. Als u wilt reageren, graag.

Vanaf 1 Jan. 2018 zijn er zowel in het Utrechtse als in het Gelderse deel van het Binnenveld mogelijkheden gekomen voor kievit beheer en akkervogelbeheer op akkerlanden. Deze zijn er op grond van de Natuurbeheerplannen 2018 van beide provincies. Het zijn beheerpakketten binnen het leefgebied droge dooradering, op basis van het deelgebied “akkerranden “. Het gaat vooral om de beheerpakketten 19 ( akkerranden) en 4b (uitstel bewerkingen = legselbeheer).
Daarnaast is er in het Utrechtse deel van het Binnenveld heel specifiek op basis van het deelgebied “soortenrijk grasland” (binnen het leefgebied “droge dooradering”) voor 29 ha van de Achterbergse Hooilanden de mogelijkheid open gezet voor grasland beheerpakketten 5 ( kruidenrijk grasland) en 13 (botanisch waardevol grasland). Er mag met deze pakketten wat ruige mest worden uitgereden. Dit treedt in werking als de kavelruil definitief is afgerond. Afhankelijk van de keuze kunnen deze pakketten de boer meer dan 1200,= euro per ha opleveren aan inkomen.
Vanaf 2019 komen er op basis van het IPO overleg nieuwe mogelijkheden binnen het ANLb stelsel. Dit is bereikt na landelijk druk om meer te doen aan weidevogelbescherming. Er is 40 miljoen extra beschikbaar. Om gebruik te kunnen maken van de nieuwe mogelijkheden moet dat worden onderbouwd in de natuurplannen van de provincies. Een gezamenlijke onderbouwing aan te geven door de collectieven Utrecht Oost en Veluwe in de respectievelijke Natuurbeheerplannen van Utrecht en Gelderland 2019 is het meest effectief. Daartoe worden door de collectieven stappen ondernomen.

In Utrecht en in Gelderland zorgen we er zo voor dat er meer natuurlijke overgangen komen tussen harde natuur en harde landbouw. Juist onze insteek eerder verwoord in de z.g. pleitnota waarin we spreken van een bufferzone tussen beide gebruiken valt bij bestuurders, ook van SBB,goed. In Utrecht hebben we op basis van deze gedachte een breed draagvlak gecreëerd voor Natuurinclusieve landbouw. Er komt een bufferzone tussen het natte SBB deel en de intensief beheerde agrarische grond.
Dat kan in Gelderland ook. Door de optie van “soortenrijk grasland” met beheerpakketten te bieden ontstaat er een mogelijkheid voor boeren om te kiezen daar wel of geen gebruik van te maken. Voor de strook grond waar natschade optreedt, lijkt de keuze voor deze optie interessant. Het gaat dan om de keuze of verhogen en intensief doorgaan, of gebruik maken van inkomsten uit de veehouderij en de natuur. In Gelderland zou het verhogen ten oosten naast de Binnenveldse hooilanden juist weer een scherpe overgang tussen beide gebruiken betekenen wat minder wenselijk is.
Naar aanleiding van onze pleitnota, een bezoek van 4 wethouders uit de omringende gemeenten en een brief van de voorzitter van het ANV dhr. Jan Bouwhuis, over onze weidevogels heeft Mevr. M. Maasdam, gedeputeerde van de provincie Utrecht, een oproep gedaan om tot een breed overleg te komen met betrekking tot duurzaam weidevogel beheer in het Binnenveld. De optie is om met steun vanuit de beide provincies voor een benadering van één weidevogelgebied te kiezen en daar samen afspraken over te maken.

Op grond van al deze ontwikkelingen in het agrarische deel en de natuurplannen in Utrecht en Gelderland ontstaan in het hele binnenveld meer mogelijkheden voor duurzaam weidevogelbeheer. Er zijn plas/dras gebieden op natuurgrond en er is ruimte voor akkervogelbeheer en “kruidenrijk grasland” met beheerpakketten. We pleiten ook voor het SBB gebied en het gebied te beheren door de coöperatie Binnenveldse Hooilanden voor enige verruiming van beheer ten gunste van weidevogels. Te denken valt aan voor- of nabeweiding met jongvee of drachtig vee ( zo mogelijk met bijzondere rassen) en aan het kunnen opbrengen van 5 -10 ton ruige ( bij voorkeur biologische ) stalmest. Het is al een groot open gebied en de pak van de Veensteegpopulieren ontstaat een nog ruim open gebied van meer dan 600 ha met een kern van 300 ha natuur en een bufferzone. Er zijn mogelijkheden voor beheer op akkerlanden en er zijn mogelijkheden voor beheer op basis van soortenrijk grasland. Met de Wildbeheer Eenheid, Staatsbosbeheer en de gemeenten kan gekeken worden naar een effectieve en efficiënte vorm van predatiebeheer.
Tot slot willen we wijzen op de grootschalige transitie waar de landbouw voor staat. In de toekomst zal boeren met alleen intensieve landbouw geen toekomst bieden. De toekomst ligt in de combinatie met boeren en natuur. Dit klinkt door in het beleid van bijvoorbeeld Friesland-Campina en andere grote spelers op de markt. We noemen ook het mede door LTO en diverse andere landelijke partijen recent ondertekende intentieverklaring, de zogenaamde Verklaring van Driebergen.
Achttien organisaties op het gebied van natuur, landbouw en wetenschap hebben op 21 november 2017 de handen ineen geslagen voor versterking van biodiversiteit op het platteland. Vóór de zomer van 2018 willen ze een uitgewerkt herstelplan op tafel leggen. De organisaties hebben dit vastgelegd in de intentieverklaring genaamd ‘de Verklaring van Driebergen’. Zij hebben de verklaring aangeboden aan landbouwminister Carola Schouten.
In de regio Ede wordt het project Herenboeren uitgevoerd. Als we in het Binnenveld landbouw en natuur samen sterk willen maken liggen hier nu mogelijkheden. Boeren in de Coöperatie Mooi Binnenveld die naast intensieve landbouw ook weidevogelgrond hebben en natuurgrond beheren zijn de nieuwe koplopers. Wij hebben contacten met Vogelbescherming Nederland om deze koplopers verder te helpen met producten als Binnenveld weidevogelmelk, -vla etc. Zeker in onze FoodValley en/of via locaties van de Jumbo keten liggen hier mogelijkheden voor verwerking van zuivel met een plus, analoog aan voorbeelden in Terschelling en Amsterdam, mits breed gedragen in de regio (voorwaarde Vogelbescherming).

In de plannen van het project “Binnenveldse Hooilanden” geven de bestuurder in de inleiding hun droom weer over het gebied. Daar haken we graag op aan met onze droom.
Onze droom is een natuurkern met daarin en er omheen gronden die ingericht en beheerd worden volgens de criteria voor duurzaam weidevogelbeheer. Het gaat om natuurlijke overgangen tussen harde natuur en harde landbouw. Het gaat om een mix van plas/dras, boeren grond met kruidenrijk grasland en akkers met braakstroken, natuurgrond met botanische graslanden en natte stukken met riet en rietgras, etc. Een palet van natuurlijkbeheer, half natuurlijk beheer en agrarische beheer met weidevogelpakketten. Hiervoor is een integrale gebiedsbenadering nodig voor het hele binnenveld in overleg met alle partijen, de boeren van ANV Het Binnenveld en van beide LTO afdelingen, SBB Utrecht en SBB Gelderland, Landschap Erfgoed Utrecht en Stichting Landsbeheer Gelderland, de Waterschappen en de 3 “projectgroepen” van het project Binnenveldse hooilanden als mede met de 4 gemeenten en de Wild Beheer Eenheid. Kortom ”Meer kansen voor de weidevogels creëren, meer focus op het gebied als weidevogelgebied”.